Psikoloji Meraklıları İçin; Klinik Psikologdan Kitap Önerileri
Öncelikle “sen kimsin de bana tavsiye vereceksin” diyebilirsiniz. O sebeple sıkıcı olmadan hangi yetkiyle bu tavsiyeleri verdiğimi, kariyerimi kısaca yazarak anlatayım. Psikoloji ve çocuk gelişimi lisansı yapıp ardından İngiltere’de klinik psikoloji yüksek lisansımı (University of Hertfordshire, Research in Clinical Psychology), nöropsikoloji odaklı tez çalışmam ile “takdir derecesi” alarak tamamladım. Uzmanlığımı henüz almadan ve aldıktan sonra çeşitli kurumlarda stajlar yaptım ve ardından hastanelerde, psikiyatri merkezlerinde meslek hayatımı icra ettim. Şimdi de online terapiler ile danışanlarımla görüşmelerime devam etmekteyim.
Burada önereceğim kitaplar spesifik olarak bir psikoloji alanına dair kitap önerileri olmayacaktır. Psikoloji ile ilgili genel anlamda okuma yapmak isteyen okurlar için faydalı bir blog yazısı olmasını umuyorum. Kişisel gelişim kitapları ile ilgileniyorsanız "Kişisel Gelişim Kitabı Arayanlar İçin; Klinik Psikologdan Kitap Önerileri" adlı bloguma da buraya tıklayarak göz atabilirsiniz.
Şimdiden iyi okumalar…
Not: Kitapların tek başlarına tedavi etme, terapi yapma kabiliyetleri veya amaçları yoktur. Bu tür kitaplar kendinizi tanıma yolculuğunuzda bir adım olacak ve anlamlı faydalar sağlayacaktır. Ancak ruh sağlığınız ile alakalı kaygılarınız varsa lütfen bir uzman yardımı almakta gecikmeyin.
1- İyi Hissetmek - Dr. David D. Burns
İlk olarak “İyi Hissetmek” kitabı ile başlamak isteme sebebim kültleşmiş, pek çok insanın başucunda duran, okuması kolay ve modern terapi yaklaşımını kolayca tarif etmesi sebepli. Eğer hem bilgilenme hem de kendinize yardımcı olmasını istediğiniz bir kitap arayışı içerisindeyseniz, “İyi Hissetmek” size göre olabilir.
Yazar, olumsuz düşünce kalıplarını tanımlamaya ve bunları sağlıklı düşüncelerle değiştirmeye yönelik bolca egzersiz ve ipuçları paylaşmış. Özellikle "bilişsel çarpıtmalar" adı verilen düşünce hatalarını fark etme ve bunlarla mücadele etme tekniklerini oldukça iyi işlemiştir. Bir çok terapist, psikoterapi sürecini desteklemek amacıyla da “İyi Hissetmek” kitabını danışanlarına tavsiye etmektedir
Kitaptan alıntı: “Duygularınız yaşadığınız olaylardan değil, bu olayları nasıl algıladığınızdan kaynaklanır. Bir düşünceyi değiştirdiğinizde, duygularınız da değişebilir.”
2- Olgunlaşmamış Ebeveynlerin Yetişkin Çocukları
Son yıllarda danışanlarımdan da sıkça duyduğum ve övgü alan bir kitap. Yazar, duygusal olgunluğa erişememiş ebeveynlerin, çocukları üzerinde bıraktığı etkileri incelemeye çalışmış. Okuyuculara çocuklukta yaşanan çeşitli deneyimlerin sonuçlarını fark etme ve o deneyimlerin günlük yaşamı nasıl etkilediğini anlatmaya çalışan yazar, bunu akıcı bir yazım dili ile yapmıştır.
Ruh halimizi anlamaya çalışırken aile bireylerimiz üzerine düşünmek, çocukluk deneyimlerimizi sorgulamak kesinlikle faydalı bir yol olacaktır.
Kitaptan alıntı: "Olgunlaşmamış bir ebeveynin çocuğu olmak, sevgi arayışınızı bir bulmacaya dönüştürebilir. Ancak sevgi ve onay için dışarıya bakmak yerine, kendi ihtiyaçlarınızı anlamaya ve kendinize vermeye başladığınızda özgürleşirsiniz."
3- Günübirlik Hayatlar Irvin D.Yalom
Irvin D. Yalom kitaplarını akıcı, yormayan kitaplar olarak görüyorum. Yalom’un kitaplarını okurken hissiyatım büyük bir aydınlanma hissiyatı olmasa da hep akıcılığı ile hızlıca okuduğum ve merak uyandırıcı olarak gördüğüm kitaplardır. Pek çok kitabı roman havasındadır ve okuyucalara bilgiyi hikayeleştirerek vermeye çalışır. Yazar bu kitabında da psikoterapi seanslarından ilham alarak kaleme aldığı derin ve düşündürücü hikayeler aktarmaya çalışmış. Kitap, insanın varoluşsal kaygılarını, ölüm korkusunu, yalnızlık duygusunu ve anlam arayışını ele alır. Yalom, danışanlarının yaşadığı duygusal mücadeleleri ve bu süreçte onlara rehberlik ederken kendi içsel yolculuğunu da paylaşmakta. Anlatılar, hem terapi süreçlerinin hem de insan ruhunun karmaşıklığını gözler önüne serer. Yalom bu karmaşıklığı olumsuz olarak değil, insan yaşamının, zihninin güzellikleri olarak ön plana çıkarmış diye düşünüyorum.
Kitaptan alıntı: "Değişim, yalnızca geçmişin yükünü kabul edip onunla barıştığımızda mümkün olur. Geçmişe bakıp onu anlamadan, geleceğe doğru özgürce adım atamayız."
4- Sevme Sanatı – Erich Fromm
Sosyoloji, psikoloji ve felsefenin önemli isimlerinden biri Erich Fromm. Birçok farklı konu üzerinde görüşlerini değerli bulduğum yazar, “Sevme Sanatı” adlı eseri ile sevginin ne olduğunu kendi gözlemleri neticesinde yorumluyor. Fromm, sevmenin öğrenilebilir bir beceri olduğunu ve sağlıklı ilişkiler için çaba, bilgi ve farkındalık gerektiğini vurguluyor. Kitap; bireysel özgürlük, toplumun sevgi üzerindeki etkileri ve sevginin çeşitli türleri (kardeşçe sevgi, anne sevgisi, ilahi sevgi vb.) üzerine derinlemesine bir analiz sunuyor.
"Sevme Sanatı", bireylerin sevgiye dair meraklarını yorumlamak ve daha anlamlı ilişkiler kurmalarına rehberlik etmek isteyen bir başucu kitabı diyebiliriz.
Kitaptan alıntı: "Sevgi, bir kişinin kendi bireyselliğini korurken, başka birine ya da bir şeye tamamen bağlanabilme yetisidir. Sevgi, bir başkasında kendini bulmaktır."
5- Hayatı Yeniden Keşfedin - Jeffrey Young & Janet Klosko
"Hayatı Yeniden Keşfedin", şema terapisi temeline dayanan, bireylerin yaşamlarında tekrar eden olumsuz davranış ve düşünce kalıplarını anlamalarına ve değiştirmelerine yardımcı olan bir rehber niteliği taşımakta.
Bu kitapta da “İyi hissetmek” kitabı gibi olumsuz düşünce kalıplarını fark etmek ve değiştirmek önemsenir. Ancak burada çocukluk deneyimleri daha büyük öneme sahiptir. Kitap, okuyucuların çocukluk deneyimlerinden kaynaklanan ve yetişkinlikte sıkıntılara neden olan şemaları (örneğin, terk edilme, başarısızlık korkusu, değersizlik hissi) fark etmelerini ve bu döngüleri nasıl kırabileceklerini anlamalarını sağlar. Uygulanması kolay egzersizler ve gerçek hayattan örneklerle, bireylerin kendilerini daha derinlemesine tanımalarını ve bununla beraber yeniden inşa sürecini başlatmalarını teşvik eder.
Kitaptan alıntı: "Geçmişinizin sizi tanımlamasına izin vermeyin. Şimdi ne yapacağınız, kim olduğunuzu ve kim olabileceğinizi belirleyecek asıl şeydir."
6- Bir Psikiyatristin Gizli Defteri - En Sıradışı Vakalar - Dr. Gary Small, Gigi Vorgan
"Bir Psikiyatristin Gizli Defteri" kitabında da yine Irvin D. Yalom gibi terapi seansları üzerinden giden bir anlatım görüyoruz. Ancak burada direkt anlatımlar söz konusu ve bir taraftan yazarın meslek hayatında ilerleyişini görürken, diğer taraftan bu ilerleyiş sırasında karşılaştığı vakaları okuyoruz. Yine sürükleyici bir anlatımı olan kitap; hafıza kaybı, şizofreni, bağımlılık gibi çeşitli psikiyatrik durumların teşhis ve tedavi süreçlerini basitleştirilmiş bir bilimsel dil ile okuyucularına aktarmaya çalışmış.
Kitaptan alıntı: "Zihin, kendini korumak için sırlar yaratır, ama bu sırlar bazen ruhun yükünü daha da ağırlaştırır. Gerçeği kabullenmek, özgürleşmenin ilk adımıdır."
7- Beden Asla Yalan Söylemez - Alice Miller
Bir diğer çocukluk döneminde ki duygusal yaşantımızın yetişkinlikte bedensel ve ruhsal sağlık üzerinde nasıl derin etkiler bıraktığını anlatan kitap. Miller, bastırılan duyguların beden diliyle ifade bulduğunu ve fiziksel hastalıklara yol açabileceğini bilimsel bir bakış açısıyla açıklar.
Kitap, geçmiş acılarla yüzleşmenin ve duygusal iyileşmenin, bireyin genel sağlığı üzerinde nasıl olumlu bir etkisi olabileceğini gösterir. Miller, okuyucularını kendi hikayelerine bakmaya, bedensel ve duygusal sinyallerin ardındaki gerçekleri keşfetmeye teşvik eder.
Beden Asla Yalan Söylemez, travma, duygusal farkındalık ve iyileşme konularına ilgi duyanlar için önemli bir rehberdir ve okuyucularına şefkat dolu bir içsel dönüşüm yolculuğu sunar.
Kitaptan alıntı: "Bedenimiz, geçmişte söyleyemediklerimizin tanığıdır. Susturduğumuz her duygu, bir şekilde bedende yankılanır ve bizi gerçeği görmeye çağırır."
8- Duygusal Beyin: Duyguların Gizemli Dünyası - Joseph Ledoux
Joseph LeDoux’un "Duygusal Beyin" adlı eseri, duyguların biyolojik temellerini ve insan davranışındaki etkilerini göstermeyi amaçlayan bir kitap. LeDoux, özellikle korku ve kaygı gibi temel duyguların beyinle olan ilişkisini nöropsikolojik açıdan ele alıyor. Yazar, duygu araştırmalarındaki bilimsel bulgulara dayalı olarak, insanların duygusal tepkilerini nasıl daha iyi anlayabileceklerini ve yönetebileceklerini göstermeyi hedeflemiş.
"Duygusal Beyin", duyguların kökenlerini ve işlevlerini merak edenler, psikoloji ve nörobilimle ilgilenenler için faydalı olacaktır.
Kitaptan alıntı: "Duygular, yalnızca hissettiğimiz şeyler değil, aynı zamanda hayatta kalmamızı sağlayan en güçlü rehberlerimizdir. Beynimiz, geçmiş deneyimlerden öğrenen ve gelecekteki kararlarımızı şekillendiren bir pusuladır."
9- Görünmez Goril - Sezgilerimiz Bizi Nasıl Yanıltır? Christopher Chabris, Daniel Simons
"Görünmez Goril", insan algısının sınırlarını ve zihinsel yanılgıların günlük hayatımızdaki etkilerini inceleyen bir eser. Kitap, ünlü "görünmez goril" deneyinden yola çıkarak, farkındalığımızın, hafızamızın ve sezgilerimizin sandığımız kadar güvenilir olmadığını gözler önüne seriyor.
Chabris ve Simons, insanların algılama, hatırlama ve karar verme süreçlerinde nasıl yanılgılara düştüğünü bilimsel bulgular ve ilginç hikayelerle açıklamaya çalışmış. Bu yanılgıların etkileri bireysel yaşamdan toplumsal olaylara kadar geniş bir yelpazede ele alınıyor.
Görünmez Goril, zihinsel süreçlere dair farkındalık kazanmak, sezgilerin nasıl yanıltıcı olabileceğini anlamak ve daha bilinçli kararlar almak isteyenler için rehber niteliğinde bir kitaptır.
Kitaptan alıntı: "Gerçekliği tam olarak algıladığımızı sanırız, ancak gördüğümüz dünya, dikkatimizin sınırları ve zihin filtrelerimizle şekillenir. Görmediğimiz şeyler, bazen gördüklerimizden daha önemlidir."
Uzman Klinik Psikolog Anıl Demircioğlu
Instagram: psikologanildemircioglu
VePsikolog - Online Psikolojik Danışma Platformu
“Sen Adım At, Ben Yanındayım"